Stosunki zatrudnienia opierające się na umowach o świadczenie usług, zwane powszechnie umowami B2B, wypierają w branży IT standardowy model zatrudnienia bazujący na umowie o pracę. Wiele osób zastanawia się dlaczego B2B stało się tak bardzo popularne. Warto więc poznać odpowiedź na często zadawane przez programistów pytania, takie jak choćby kto może stosować to rozwiązanie oraz jak ukształtować stosunek B2B, aby czerpać najpełniej z korzyści, które daje i nie narażać się przy tym na żadne negatywne konsekwencje.
B2B to nie umowa o pracę dla przedsiębiorcy
Umowę B2B trzeba odróżnić od umowy o pracę. W relacji dwustronnie profesjonalnej należy zapomnieć o cechach, którymi charakteryzuje się stosunek pracy, takich jak podporządkowanie pracownika, odgórnie wyznaczone miejsce i czas pracy, ograniczona odpowiedzialność za nienależyte wykonywanie obowiązków, czy stosowanie się do wewnętrznych regulacji pracodawcy, w tym regulaminu pracy czy wynagradzania. Przedsiębiorca, współpracując w oparciu o umowę B2B, pozostaje w pełni niezależny, nie posiada przełożonego, a obowiązki może co do zasady wykonywać przy pomocy własnych podwykonawców, korzystając jedynie ze swojego własnego sprzętu. Jeżeli w ramach modelu B2B zachowane zostają cechy charakterystyczne dla stosunku pracy, istnieje ryzyko reklasyfikacji tej formy „zatrudnienia”, poprzez uznanie przez sąd (np. w następstwie kontroli Państwowej Inspekcji Pracy w podmiocie zatrudniającym), że w rzeczywistości pomiędzy podmiotami powinna zostać zawarta umowa o pracę. Reklasyfikacja rodzi następnie dalsze konsekwencje na gruncie prawa pracy, ubezpieczeń społecznych i podatków.
Komu B2B najbardziej się opłaca?
Ostatnimi laty programiści masowo zawierają umowy B2B. Z wielu względów jest to uzasadnione. Cechy takie jak przede wszystkim wysokie kwalifikacje profesjonalistów, możliwość wykonywania obowiązków na własnym sprzęcie i duża samodzielność, a także elastyczność działania, nawet bez obecności w biurze, powodują, że model oparty o dwustronnie profesjonalną współpracę w branży IT jest nie tylko powszechny, ale i bezpieczny.
Podstawową zaletą relacji B2B, w zestawieniu ze stosunkiem pracy, jest możliwość osiągania wyższych dochodów przy takich samych kosztach zatrudnienia, ze względu na zmniejszenie wysokości obciążeń publicznoprawnych, których obowiązek zapłaty przechodzi ponadto na świadczącego usługi. Programista może zmniejszać podstawę opodatkowania poprzez odliczanie kosztów ponoszonych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą, m.in. na zakup sprzętu komputerowego.
Korzyści umowy B2B nie ograniczają się jednak tylko do wyższych dochodów. Działając jako przedsiębiorca, specjalista IT zyskuje przede wszystkim niezależność i możliwość świadczenia usług bez zwierzchnictwa ze strony pracodawcy, w tym bez narzuconego rozkładu czasu pracy. Także miejsce czy metody wykonywania obowiązków pozostają w gestii usługodawcy, który powinien mieć tu dużą dowolność.
Istotne jednak, aby plusy umowy B2B nie przesłoniły całkowicie minusów tego modelu. A tych jest sporo – szczególnie dla osób ceniących sobie stabilność i bezpieczeństwo zatrudnienia. Współpraca B2B pozbawia usługobiorcę przywilejów pracowniczych, takich jak płatne urlopy, zapewnienie sprzętu niezbędnego do wykonywania pracy, rozliczanie w imieniu pracownika danin publicznych, korzystanie z działalności socjalnej pracodawcy czy przede wszystkim ochrona w razie rozwiązania stosunku pracy. Umowa B2B nie w każdym przypadku będzie więc korzystniejsza i zawsze wybór stosunku zatrudnienia powinien opierać się nie tylko na formule współpracy, ale także na osobistych preferencjach programisty. Choć z reguły B2B oznacza większą elastyczność i wyższe zarobki, odbywa się to kosztem większej odpowiedzialności i pozbawienia bezpieczeństwa zapewnianego przez umowę o pracę, w szczególności umowę o pracę na czas nieokreślony.
Jaką formę opodatkowania wybrać
Większa swoboda w modelu B2B wiąże się także z koniecznością wybrania formy opodatkowania, a następnie obowiązkiem opłacania podatków PIT i VAT oraz składek na ubezpieczenia społeczne samodzielnie. Co do zasady programista musi więc ponosić także koszty związane z obsługą księgową, które jednak w przypadku jednoosobowej działalności gospodarczej nie powinny być wysokie, a skorzystanie z nich pozwoli skupić się na pracy, mając świadomość, że obowiązki publicznoprawne są należycie spełniane.
Decydując o formie opodatkowania, programiści najczęściej stają przed alternatywą wyboru pomiędzy podatkiem liniowym oraz ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych. Polski Ład sprawił, że stopa obciążeń przy podatku liniowym wzrosła z 19% do niemal 24% za sprawą wynoszącej 4,9% podstawy składki zdrowotnej. Sama wysokość składki jest wyliczana na podstawie dochodu uzyskanego przez przedsiębiorcę w miesiącu poprzednim. Przedsiębiorca korzystający z tej formy opodatkowania może uwzględniać przy ustalaniu dochodu dla celów podatkowych, koszty, które poniósł w związku z wykonywaniem działalności, oraz poniesioną stratę. Istotną korzyścią są także ulgi, w tym przede wszystkim ulga IP BOX, niedostępna dla opodatkowanych ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych.
Ryczałt, składka zdrowotna i ulga IP Box
Polski Ład sprawił, że stopa procentowa ryczałtu dla programistów została obniżona z 15% do 12%. Stawka ta dotyczy m.in. przychodów ze świadczenia usług związanych z wydawaniem:
- pakietów gier komputerowych (PKWiU ex 58.21.10.0), z wyłączeniem publikowania gier komputerowych w trybie on-line,
- pakietów oprogramowania systemowego (PKWiU 58.29.1),
- pakietów oprogramowania użytkowego (PKWiU 58.29.2),
- oprogramowania komputerowego pobieranego z Internetu (PKWiU ex 58.29.3), z wyłączeniem pobierania oprogramowania w trybie on-line.
- oraz przychodów ze świadczenia usług związanych z oprogramowaniem (PKWiU ex 62.01.1).
Tu jednak programiści muszą się liczyć z zapłatą składki zdrowotnej wynoszącej aż 9% podstawy wymiaru, uzależnionej od wysokości przychodu – ustawodawca przewidział trzy szczeble:
- jeśli przychód nie przekracza 60 tys. zł – podstawa naliczenia wyniesie 60% przeciętnego wynagrodzenia, a wysokość składki około 300 zł miesięcznie,
- jeśli przychód nie przekracza 300 tys. zł – podstawa naliczenia wyniesie 100% przeciętnego wynagrodzenia, a wysokość składki około 500 zł miesięcznie,
- jeśli przychód wyniesie powyżej 300 tys. zł – podstawa naliczenia wyniesie 180% przeciętnego wynagrodzenia, a wysokość składki ponad 900 zł miesięcznie.
Ponadto ryczałtowcy nie mają możliwości odliczenia od podstawy opodatkowania kosztów poniesionych w związku z prowadzoną działalnością. W przypadku programistów przeciętnie koszty te nie są jednak wysokie, co powoduje, że opodatkowanie ryczałtem staje się tym bardziej korzystne. Wybierając tę formę rozliczeń z fiskusem należy jednak pamiętać o wymogach jakie się z nią wiążą, w tym o maksymalnym limicie przychodów rocznych na poziomie 2 mln euro czy fakcie, że ryczałtem nie może być opodatkowana osoba wykonująca w ramach swej działalności czynności na rzecz byłego pracodawcy.
Sprawdź też: Jak i kiedy prosić o podwyżkę
Ryczałtowcy nie skorzystają także z ulgi IP BOX. Rozwiązanie to, wciąż stosowane relatywnie rzadko, może być wykorzystywane przez opodatkowanych liniowo oraz według skali podatkowej i jest skierowane do dochodów osiąganych z kwalifikowanych praw własności intelektualnej. Przedsiębiorca, chcąc skorzystać z ulgi, musi przyczynić się do powstania kwalifikowanego prawa poprzez jego stworzenie, rozwinięcie lub ulepszenie. Istotne jest faktyczne przeniesienie przez programistę praw autorskich do programów komputerowych, gdyż tylko one stanowią kwalifikowane prawo własności intelektualnej. Konieczne jest przy tym prowadzenie szczegółowej, odrębnej ewidencji rachunkowej umożliwiającej obliczenie podstawy opodatkowania. Przepisy regulujące ten obowiązek w ustawie o PIT (a więc odnoszącej się do osób współpracujących w ramach B2B) nie narzucają̨ (niestety) podatnikom konkretnej formy ewidencjonowania zdarzeń na cele stosowanej preferencji IB BOX, co może budzić szereg wątpliwości w praktyce.
Konkluzja
Choć umowa B2B z reguły może być korzystniejsza dla programistów, przed wyborem formy zatrudnienia warto zorientować się, która z nich w danym przypadku jest rozwiązanie legalnym i atrakcyjniejszym. W obecnych realiach wiele osób może przedkładać bezpieczeństwo zatrudnienia przed wyższe wpływy na konto.
Autorzy:
Marcin Sanetra, Attorney-at-law / Senior Lawyer i Kamil Nazimek, Paralegal z kancelarii PCS Paruch Chruściel Schiffter Stępień | Littler Global