Radca prawny Monika Wieczorek
Pomoc dla mieszkańców Ukrainy płynie ze wszystkich stron. W obliczu wojny organizujemy wszystkie możliwe siły, by udzielić realnego wsparcia osobom, które zmuszone są wyjechać ze swojego kraju i poszukiwać schronienia w Polsce, ale i tym, którzy pozostali w Ukrainie by walczyć w obronie swojej ojczyzny. To czas także wyzwań na rynku pracy, podczas którego pracodawcy mogą podjąć szereg działań by udzielić pomocy pracownikom pochodzącym z Ukrainy i ich rodzinom, odpowiadając na te szczególne potrzeby. Oto przykłady działań pomocowych skierowanych do pracowników i ich bliskich, które mogą podjąć pracodawcy.
- Pomoc w znalezieniu mieszkania
Znalezienie miejsca do zamieszkania to pierwsza potrzeba Ukraińców i Ukrainek przyjeżdzających teraz do Polski. Pracodawca może udostępnić w tym celu swoje pomieszczenia, o ile są do tego celu przystosowane lub poszukiwać (albo udzielić pomocy w poszukiwaniach) takiego miejsca.
2. Pomoc w legalizacji pobytu członków rodziny pracownika i bezpłatna pomoc prawna
Legalny wjazd na teren Polski nie oznacza automatycznie legalnego pobytu na dłuższy czas. Pracodawca może zapewnić bezpłatną pomoc prawną w celu zalegalizowania pobytu członka rodziny (lub innej bliskiej osoby) pracownika. Może to zostać zapewnione własnymi siłami poprzez doradztwo ze strony działu prawnego lub zapewnienie dodatkowego wsparcia prawnego, w tym w zakresie pomocy w przygotowaniu niezbędnych do złożenia dokumentów. Pomocy może wymagać legalizacja pobytu dla przykładu na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy lub statusu uchodźcy (wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej). Mogą również pojawić się pytania o legalność i warunki pobytu m.in. na podstawie ruchu bezwizowego, wizy krajowej (D) lub wizy Schengen (C). Pracownicy mogą też potrzebować doraźnej pomocy prawnej w innych sprawach związanych z toczącą się wojną i koniecznością stawienia czoła nowej rzeczywistości.
3. Zapewnienie bezpłatnej pomocy psychologicznej
W czasie pandemii przekonaliśmy się, że coraz częściej pracodawcy widzą konieczność zapewnienia pracownikom bezpłatnej pomocy psychologicznej. Doświadczenie wojny i zagrożenia życia lub zdrowia, z jakim zmagają się pracownicy pochodzący z Ukrainy i ich rodziny to zdecydowanie moment na zwiększenie dostępności tego benefitu. Pracodawca, w granicach swoich możliwości, powinien zastanowić się nie tylko nad udzieleniem pomocy psychologicznej pracownikom z Ukrainy, ale również ich bliskim. Z pewnością w części sytuacji konieczne będzie zapewnienie jej (podobnie jak pomocy prawnej) w języku ukraińskim lub rosyjskim.
4. Praca zdalna, elastyczne godziny pracy, dodatkowy płatny urlop
Ostatnie dni zupełnie zdezorganizowały życia zbyt wielu osób. To czas, w którym Ukraińcy i Ukrainki pracujący w Polsce mogą potrzebować czasu dla siebie, dla rodziny w celu podjęcia trudnych decyzji i znalezienia schronienia dla bliskich. Tam gdzie to możliwe pracodawca może odpowiedzieć na tę pilną potrzebę uelastycznieniem grafików pracy, umożliwieniem pracy zdalnej lub udzieleniem dodatkowych – płatnych – dni wolnych.
5. Pomoc medyczna dla członków rodzin
Zapewnienie pomocy medycznej dla członków rodzin przyjeżdżających z Ukrainy w wielu przypadkach będzie konieczne. Aby ułatwić poszukiwanie tego rodzaju pomocy, pracodawca może takie świadczenie zapewnić lub opłacić wizytę lekarską albo niezbędne koszty leczenia.
6. Finansowe świadczenie solidarnościowe
I wreszcie – wielu pracodawców decyduje się na wypłacenie wynagrodzenia z góry za 1-2 miesiące lub dłużej, także przy założeniu, że pracownik zdecydował się wyjechać do Ukrainy żeby wesprzeć armię w działaniach wojennych lub po to, żeby zaopiekować się przebywającymi tam bliskimi. Dodatkowo pracodawca może także udzielić dodatkowego świadczenia finansowego, zwanego popularnie solidarnościowym, które będzie miało na celu wsparcie pracownika w przygotowaniu warunków do życia swoim bliskim w Polsce. Nie jest to świadczenie przewidziane w kodeksie pracy, ale pracodawca może udzielić świadczeń korzystniejszych, niż wynika to z kodeksu pracy.
To oczywiście nie wszystkie sposoby pomocy, jakie mogą być podjęte przez pracodawców, ale wybór zabezpieczenia najważniejszych potrzeb, jakie teraz się pojawiają. Pamiętaj, w ten sposób możesz udzielić wsparcia też kontraktorom, z którymi współpracujesz na podstawie umowy B2B lub umowy zlecenia.
Autor:
Monika Wieczorek – radca prawny, Wieczorek Kancelaria Radcowska. Doradza i szkoli w zakresie prawa pracy i HR, nowych technologii, własności intelektualnej i ochrony danych osobowych. Wykładowca na Uniwersytecie Warszawskim. Autorka licznych publikacji, m.in. książki „Prawo dla startupu“. Prowadzi blog monikawieczorek.com.pl.